Owszem. W szczególności można to uczynić w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego, czyniąc w nim tzw. zapis windykacyjny.

Tym sposobem spadkodawca może postanowić, że oznaczona osoba z chwilą otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy) nabędzie np. oznaczoną co do tożsamości rzecz, prawo majątkowe, przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne.

By zapis windykacyjny był skuteczny, jego przedmiot w chwili śmierci spadkodawcy musi nadal do niego należeć.

W przeciwieństwie do zapisu zwykłego, zapis windykacyjny nie może być dokonany z zastrzeżeniem warunku lub terminu.

Jest to instytucja stosunkowo nowa. Nowelizacja wprowadzająca zapis windykacyjny weszła w życie z dniem 23. października 2011r. Zapis windykacyjny pozwala rozwiązać istotny problem dotyczący stosunkowo często spotykanych rozrządzeń testamentowych dotyczących poszczególnych przedmiotów majątkowych. Zapisy testamentowe mające na celu rozrządzenie oznaczonymi przedmiotami traktowane są bowiem jako zapis (zwykły), chyba że spadkodawca rozporządził przedmiotami majątkowymi wyczerpującymi prawie cały spadek – wówczas mówimy nie o zapisobiercach, lecz o spadkobiercach.

W prawie polskim wola spadkodawcy przekazania oznaczonym osobom określonych rzeczy czy praw nie jest prawnie wiążąca w trakcie dokonywania działu spadku.

Testator – chcąc dokonać określonego przysporzenia na rzecz osoby wskazanej w testamencie – musi ustanowić zapis (zwykły). Czy to wprost, czy też w sposób dorozumiany, ze skutkiem wynikającym a contrario z art. 961 Kodeksu cywilnego. Ta konstrukcja jest jednak o tyle złożona, że przedmiot zapisu (zwykłego) dziedziczy spadkobierca, a zapisobierca ma jedynie wierzytelność (roszczenie) do spadkobiercy o wykonanie zapisu (spełnienie świadczenia majątkowego).

Dlatego uproszczeniem i przyspieszeniem rozrządzeń dotyczących poszczególnych przedmiotów majątkowych jest zapis windykacyjny, powodujący – jak już wspomniano – przejście prawa (np. własności rzeczy oznaczonej co do tożsamości) już z chwilą otwarcia spadku, tj. śmierci spadkodawcy.

Warto podkreślić, że poprzez zapis windykacyjny nie można przekazać np. pieniędzy, albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.